خط میخی برای چه دوره ای است

خط میخی بیش از پنج هزار سال پیش، در سرزمین سومر در بین‌النهرین استفاده می شد. اختراع این خط برترین دستاورد شهر اوروک در سومر است. کهن‌ترین نوشته‌ها به خط میخی در این شهر پیدا شده و نام این شهر را به پیدایش ادبیات در جهان پیوند زده است.

چرا خط میخی به این نام معروف است

برای ایجاد علامت‌های میخ‌شکل خط میخی از نوعی قلم نِی استفاده می شده است. سومریان با این قلم بر روی گِل نرم فشار وارد می‌کردند و اثری شبیه  به میخ از سر قلم روی گِل به‌جا می‌ماند.

در آغاز هر دسته از این علامت‌های میخی نمایانگر یک تصویرنگار بود، اما با گذشت زمان تصویر‌نگارها به آوانگار تبدیل شدند و شباهت بیشتری به کلمه‌های امروزی پیدا کردند.

ترجمه خط میخی

آثار ادبی بزرگ بین النهرین مثل  حماسۀ گیلگمش همگی روی کتیبه‌های میخی ثبت شده و تا صد سال پیش، نامفهوم باقی‌مانده بودند.

در این زمان آشورشناسان گوناگونی همچون جرج اسمیت، کشیش ادوارد هینکس، ژول اُپِرت، و راولینسن خط میخی را رمزگشایی و ترجمه کردند. ادوارد هینکس به طور تخصصی روی خط میخی پارسی کار می‌کرد، و تدوین الگوها و شناسایی واژه‌های آن، از دستاوردهای او به شمار می‌رود. ژول اُپِرت به‌سراغ سرچشمه‌های خط میخی رفت و دستورزبان خط میخی آشوری را تدوین کرد.

جرج اسمیت رمزگشایی حماسۀ گیلگمش را انجام داد و روایت بین النهرینی «اسطورۀ توفان» را منتشر کرد، که تا آن زمان تصور می‌شد اصل آن در سِفر پیدایش کتاب انجیلی عهد عتیق باشد.

تا پیش از رمزگشایی از خط میخی بسیاری از متن‌های انجیلی در نوع خود کهن‌ترین محسوب می‌شدند.

«هبوط انسان» و «توفان بزرگ نوح» رویدادهایی واقعی در تاریخ بشر تصور می‌شدند که خداوند نوشتن آنها را به نویسنده (یا نویسندگان) عهد عتیق وحی کرده بوده است. اما با روشن شدن محتوای کهن‌نوشت‌های میخی معلوم شد نوشتگران عبری در حقیقت به گرته‌برداری و اقتباس از اسطوره‌های بین النهرینی  مثل اسطورۀ اِتانا و آتراهاسیس دست زده بودند.

داستان رانده شدن انسان از باغ عدن نیز افسانه‌ای برگرفته از اِنوما اِلیش و دیگر آثار بین النهرینی  است. کتاب ایوب نه یک گزارش تاریخی مربوط به شخصی که به ناحق رنج دیده، بلکه مضمونی است متعلق به سنتی بین النهرینی است که نمونۀ کهن آن داستان لودلول- بِل- نمِقی نام دارد.

 

خط میخی پارسی

خط میخی فارسی باستان پس از انقراض دولت هخامنشی از رواج افتاد و خواندن آن فراموش شد. جهانگردان و سیاحان اروپایی از اوایل قرن هفدهم میلادی با اخبار و گزارش هایی که  به هنگام سیر و سیاحت در شرق و بازدید از ویرانه های تخت جمشید، فراهم کرده بودند، توجه دانشمندان اروپایی را جلب کردند.

 

کتیبه داریوش

در قرن هجدهم میلادی ،چندین کتیبه به خط میخی فارسی باستان در اروپا منتشر شد.رونوشت کامل یکی از کتیبه‌های داریوش در تخت جمشید از آن جمله است.  شاردن جهانگرد معروف فرانسوی، آنرا منتشر کرد ؛ همچنین کتیبه ای از خشایارشاه بر روی گلدانی از سنگ مرمر که کنت کایلوس، گزارشی درباره آن به محافل علمی آن روزگار ارائه کرد.

 

 

با توجه به اهمیت آشنایی با نیاکان و افزایش توانایی ارتباط با آثار برجای مانده از ایشان، مجله جدول و سرگرمی آلبالو سعی کرده تا اصول این خط را به روشی تفریحی و لذت بخش و بصورت جداول متنوع به خوانندگان خود آموزش دهد.